Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir? Neyin Tedavisinde Kullanılır?

Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir? Bilişsel davranışçı terapi bireylerin düşünce yapısında, olayları yorumlama şeklinde, algılarında, davranışlarını ve duygusal tepkilerini belirleyen bir kuramdır. Terapide genel amaç; bireyde görülen olumsuz ve işlevsel olmayan düşüncelerin şekillendirilmesi ve yerine gerçekçi olumlu düşüncelerin koyulmasıdır.

Bilişsel Davranışçı Terapi

Yaygın şekilde psikoterapi türleri arasında bulunan Bilişsel Davranışçı Terapi soruna odaklanır ve kısa süreli yöntemlerden biridir. Aaron Beck tarafından 1960’lı yıllarda geliştirilmiş olan Bilişsel Terapi düşüncelerin ruhsal bozukluklarda ne şekilde etkileri olduğunu açıklamaya çalışır. Duygusal bozuklukları bilişsel ve davranışçı müdahalelerin teorilerini ve yöntemlerini geliştiren ilk kişi Beck olmuştur.

Bilişsel Davranışçı Terapi Nasıl Yapılır?

Bilişsel Davranışçı Terapi özellikleri incelendiği zaman ikiye ayrılır;

• Bilişlerin duygu ve düşünceler üzerindeki etkisi.
• Davranışların düşünce şekli ve duygular üzerindeki etkileri.

Terapiler, bireylerin olaylar algılama, anlam yükleme ve yorumlama şekilleriyle ilgilenir. Yanlış algıların, yorumlamaların ve işlevsel olmayan düşüncelerin değiştirilmesi üzerine odaklanır. İçsel süreçlerin birçoğu bireyler tarafından fark edilmese de terapi desteği almanın sonucunda oluşan bilinçli çaba ulaşılabilir hale gelmesini sağlar ve fark edilmesine yardımcı olur.

Bireyler içinde bulundukları durumlara göre otomatik düşüncelere sahip olur. Otomatik düşünce; akla kendiliğinden gelen, çoğu zaman fark edilmeyen ve eşlik eden duygunun fark edildiği düşünceler için kullanılır. Otomatik düşünceler çoğunlukla bireye acı veren duygusal tepkiler ve işlevsel olmayan davranışlar sergilemesine yol açar. Yoğun duyguların hissedildiği anlarda sıkça ortaya çıktığı görülür. Gerçekleştirilen terapiler bireyin sahip olduğu otomatik düşünceler, ara inançlar, kurallar ve temel inançlar üzerinde çalışır. Bilişsel olarak yapılandırma yapılması bireyin sağlıklı düşünmesine yardımcı olur.

Bilişsel Davranışçı Terapi tedavisi için kullanılan ara inançlar ve kurallar şu şekilde açıklanabilir; yaşanması ve gözlemlerin sonucunda elde edilen bilgiler, kişinin dile getirmese de inandığı ve farkında olmadan inanç ve kurallara göre hareket ettiğidir. Hayatın getirileri sonucunda kazandığı inançlar, düşünce ve davranışlarına güçlü etkilerde bulunabilir. Temel inançlar ise şunlardır; geçmiş deneyimlerin sonucunda oluşan çaresizlik, sevilmeme ve değersizlik şeklinde 3 farklı inanç sistemi bulunur. Kişilerde bulunan temel inançlar olumlu ve olumsuz olarak temelde ikiye ayrılır.

Neden Bilişsel Davranışçı Terapi?

Bilişsel ve davranışlar yöntemler hakkında bilinç kazanan bireyler, bilişsel hatalarını belirleyebilir. Terapinin sonlanması sonrasında stresli durumlarla karşılaştığında düşüncelerden kaçınabilir ve gelecek zamanlarda tekrar olmamasının önüne geçebilir. Yapılan araştırmalarda Bilişsel Davranışçı Terapi sonuçları oldukça etkili şekilde görülmüştür.

Uygulanan yöntemin etkili olduğu ve birçok psikiyatrik rahatsızlıkta yaşam kalitesinin arttığı elde edilen bilgilerdir. Çeşitli psikiyatri rahatsızlıklarında tek başına tedavi amaçlı olumlu etkiler sunduğu gibi ilaç tedavisi ile birlikte de tercih edilebilir. Bilişsel Davranışçı Terapisi popüler şekilde tercih edilirken, bireylerde iyileşme oranlarının artması oldukça etkili olmuştur.

Bilişsel Davranışçı Terapi Ne Zaman Uygulanır?

Bilişsel ve davranışsal tedavi yöntemi olan terapiler şu rahatsızlıklarda tercih edilebilir;

• Anksiyete bozuklukları.
• Panik atak.
• Obsesif kompulsif bozukluk.
• Tik bozuklukları.
• Yeme bozuklukları.
• Travma sonrası stres bozukluğu.
• Şizofreni.
• Bipolar bozukluk.
• Cinsel işlev bozuklukları.
• Aile terapileri.
• Alkol ve madde bağımlılığı.
• Sigara bağımlılığı.
• Uyku bozuklukları.
• Öfke kontrol bozukluğu.

Rahatsızlıkların tanısı uzmanlar tarafından konulur ve ardından tedavi için terapi tercih edilebilir. Çeşitli psikiyatrik rahatsızlıkta tercih edilen terapi yöntemi oldukça etkilidir, herhangi bir ilaç tedavisine gerek kalmadan olumlu sonuçlar almak mümkündür. Bilişsel Davranışçı Terapi etkisi zaman içinde güçlenir, bireylerin iyileşme süreçleri farklılık gösterebilir. Rahatsızlıkların boyutuna göre tedavi süreçlerinde değişiklikler yaşanabilir. Terapi talep edilmeden önce uzman kişiler ile görüşülmesi ve tanı koyulması gerekebilir.