2020 yılının başlarında COVID-19 yaşantımızı alt üst ettiğinden beri, hayatı normale dönüştürecek bir aşı arayışı başlamıştı. Yakın zamanda, ulusal ilaç üreticisi Pfizer Avustralya’da kullanılmak üzere ilk COVID-19 aşısının onayını almasıyla, insanlık olarak hayatın normale dönmesi konusunda bir adım atmış olduk.
Ülkemizde ki bir çok insan aşı olmaya hevesli olsa da, bazı insanın hala gelen aşıların güvenilirliğiyle alakalı kafalarında bazı sorular var.
Başlıklar
COVID-19 aşıları güvenli midir?
Avustralya’da bir aşının kullanılması, daha doğrusu kullanımına onaylanması için bir dizi zor güvenlik kontrollerinden geçmesi gerekir.
Kullanılacak olan aşıların onaylanmasından sorumlu olan Terapötik Ürünler İdaresi (TGA) , aşı denemelerinden çıkan sonuçları oldukça dikkatli bir şekilde inceler. Bu incelemeler neticesinde -Bilimsever.com- aşının insanlar üzerinde ki etkilerinden emin olurlar ve bu işlemler için yalnızca kendi laboratuvarlarını kullanırlar.
Terapötik Ürünler İdaresi (TGA), Pfizer’in ürettiği COVID-19 aşısını kapsamlı ve tarafsız bir şekilde incelemesinin ardından, aşının güvenlik, etkinlik ve kalite standartlarını karşıladığını açıkladı.
Ancak Terapötik Ürünler İdaresi’ nin Pfizer’in ürettiği COVID-19 aşısına onayı geçici bir süre ve şartlar için geçerlidir. Onayı iki yıl süreyle alınan aşının Avustralya’da 16 yaş ve üstü kişiler için kullanılmasına izin verildi.
TGA tarafından analiz edilip belirli şartlara göre değerlendirilen diğer tüm COVID-19 aşıları (Oxford-AstraZeneca aşısı da dahil) aynı güvenlik gereksinimlerini karşılamalıdır. Hali hazırda bir çok hastalık için onaylanan herhangi bir aşı gibi, COVID-19 aşıları da çok sayıda kapsamlı testte incelenmiştir.
Aşı testleri, laboratuvarda ortamında hayvanlar üzerinde yapılan denemeler ile başlar (yani bunlar klinik öncesi çalışmalardır) ve daha sonra aşı denemeleri olumlu yanıt verirse insanlar üzerinde testlere başlanır. (bunlar klinik deneylerdir). Kısa süre içerisinde 43.000’den fazla insan Pfizer’ın ürettiği COVID-19 aşısı için klinik denemelere katıldı ve bunun yanında 23.000 kişi de Oxford-AstraZeneca ürettiği COVID-19 aşısı denemelerine katıldı.
Tüm aşılar, farklı derecelerde de olsa insanların hastalanmasını engellediler. Denemeleri yapılan aşıların çok az ciddi yan etkisi olduğu bildirildi.
COVID-19 aşılarının içeriği nelerdir?
COVID-19 aşısının içerikleri aşıya bağlı olarak değişmekle beraber Sağlık Bakanlıklarının onayladıkları genel içerik;
- bir virüsün protein bileşeni
- bir genetik kod parçası (DNA veya mRNA)
- zayıflamış bir virüsün çok küçük bir dozu
- bağışıklık tepkisini artıran bir madde (bir adjuvan)
- az miktarda koruyucu
- enjeksiyonlar için steril tuzlu su (salin)
Yeni onaylanan Pfizer aşısı, SARS-CoV-2 proteinini kodlayan mRNA ve ayrıca onu stabilize etmeye yardımcı olan bir avuç farmasötik bileşen içerir. Diğer COVID-19 aşıları TGA tarafından onaylandıktan sonra, özel içerikleri kamuoyuna sunulacaktır.
COVID-19 aşılarının yan etkisi var mı?
Aşılanan kişiler bazı hafif yan etkiler yaşayabilir ve bunlar COVID-19 aşılarının uygulandığı yerlerde bildirilmiştir. Bunları ‘vücudunuzun virüse tepki vererek koruma oluşturduğunun normal işaretleri’ olarak düşünülebilir.
Yaygın yan etkiler şunlardır;
- kolunuzda ağrı ve şişlik (aşıyı aldığınız yer)
- yorgunluk
- baş ağrısı
- ateş
- titreme
COVID-19 aşısının uzun vadeli başka yan etkiler olabilir mi?
Çok nadir olarak gözüken bu bu durumdan dolayı sağlık görevlileri ve ülkelerin sağlık bakanlıkları kullanım için onaylandıktan sonra bile aşıları yakından izlemeye ederler. Şimdiye kadar, klinik araştırmalara katılan (birkaç ay önce aşılanmış) kişilerde uzun vadeli yan etkiler görülmemiştir. Benzer şekilde, TGA gibi düzenleyici kurumlar, aşının kullanımı onaylandıktan sonra bile, toplumdaki COVID-19 aşısının etkinliğini gözlemeye devam eder.
