Çevre

Dünyanın En Yüksek Dağı : Everest mi?

Okyanusların bütün suyu bir şekilde boşaltılabilseydi, okyanus tabanının dümdüz bir yüzey olmadığını açıkça görürdük. Okyanus yüzeyinde dağlar ve yaylalar gibi yer şekillerine bulunmaktadır . Öyleyse, yani okyanusların tabanından yükselen dağlar varsa, Everest Dağı aslında Dünya gezegenindeki en yüksek dağ mıdır?

Everest dağı 8.848 metre yüksekliğe sahiptir ve dünyadaki en yüksek dağ olarak kabul edilmiştir. Ancak, bu konuda şiddetli bir rekabetin olduğunu bilmek sizi şaşırtabilir diye düşünüyoruz! Hawaii adasında hareketsiz bir yanardağ olan Mauna Kea, toplam 10.200 m yüksekliğe sahip ve gerçekten Dünya da ki en yüksek yeryüzü biçimidir.

Eğer durum buysa, neden Everest’e en yüksek dağ ünvanı verildi ?

Basit olarak, Mauna Kea’nın “deniz seviyesinden” yüksekliği düşünüldüğünde, sadece 4.207 m olduğu ortaya çıkıyor. Bu, bu yanardağın büyük bir kısmının Pasifik Okyanusu’nun dibinde olduğu anlamına gelir. Öte yandan, Everest deniz seviyesinden yükselir ve 8.848 m yüksekliği “deniz seviyesinin üstünde” ölçüsüdür.

Bu iki dağın oluşumundaki farklılıkları anlayarak, Everest ‘in en yüksek olup olmadığına karar vermek daha kolay olacaktır.

Levha Tektoniği Teorisi

Dağların oluşumunu anlamak için levha tektoniği teorisini bilmek bize yol gösterici olacaktır. Bu teoriye göre, dünyanın veya litosferin dış tabakası birçok tektonik plakaya bölünmüştür. Dağınık şekilli ve sağlam yapılı kayalardan oluşurlar.

Litosfer; eski Yunancada “kayalık” Hintçede “küre” anlamlarına gelir.Tanım olarak ise, sert ve mekanik özellikleri ile tanımlanan karasal tipte bir gezegenin veya doğal uydunun en dış kabuğudur. – Vikipedia

Gezegenimiz yedi büyük plakadan oluşur. Bu plakalar, yarı erimiş bir tabaka olan astenosfer üzerinde sürekli hareket ederler.  Dünya oluştuğundan bu yana plakalar sürekli hareket halindedir. Bu hareketler zaman içerisinde kıtaların farklı konumlara gelmesine sebep olmuştur. Ayrıca dağlar ve volkanlar gibi yeni ve sayısız kara kütlelerinin oluşumuna da yol açmıştır.

Levha sınırları günümüz kıtalarının sınırları değildir, aslında kıtaları ve hatta okyanusları da geçmektedir. Iraksak sınırlar, plakaların birbirinden uzaklaştığı ve yeni kabuğun oluştuğu sınırlardır. Yakınsak sınırlar, plakaların birbirine doğru hareket ettiği sınırlardır. Bir plaka diğerinin altına geçer ve kabuk hasar görür. Dönüşüm sınırları, birbirini geçenlerdir.

Everest Dağı

Hindistan Yarımadası, 225 milyon yıl önce büyük bir adaydı. Asya kıtasından Tethys Denizi ile ayrıldı. Sonra, 200 milyon yıl önce, kuzeye, Asya’ya doğru hareket etmeye başladı. Asya ile çarpışma süreci yaklaşık 40-50 milyon yıl öncesine kadar milyonlarca yıl devam etti. Çarpışma, Hint ve Avrasya levhası arasındaki kabuğun hızla yükselmesine yol açtı. Sıradağlardan biri olan Everest hala yılda 1 cm’lik bir oranda uzamaya devam ediyor.

Neden Everest dünyadaki en yüksek dağ olarak kabul ediliyor, mantık oldukça açık. Ölçüm tarzındaki farktan kaynaklanıyor. Deniz seviyesinden yükseklik düşünüldüğünde Everest tartışmasız kazanan olmaya devam edecek. Ancak, yer kabuğundan mutlak ölçümler alındığında, Mauna Kea ilk sırayı alıyor!

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu