Bilim insanları, Jüpiter’in ayı Europa da yaşamın başlayabilmesi için gerekli tüm bileşenlere sahip olduğunu düşünüyor! – sıvı formda su, organik kimyasallar ve tabi ki bir enerji kaynağı. Bu nedenle, buzlu ayda, yaşam olma ihtimali var.
Koskoca bu evrende sizce yalnız mıyız? Dünya olarak adlandırılan soluk mavi gezegen dışında bir yaşam var mı?
İnsanı heyecanlandıran bu sorular, Dünyada ki her insanın aklına en az bir kez musallat olmuştur. Dünya dışı yaşam, yüzyıllardır ilgimizi çeken bir şeydir, ancak bunca gelişen teknolojiye rağmen “öteki” yaşamın varlığına dair kesin cevapları hala alamıyoruz.
Trilyonlarca galaksi içesinde bulunan milyarlarca yıldız içerisinde, yaşamı barındıran en az bir gezegen daha muhakkak olmalı, değil mi? Ancak bugün itibariyle mevcut teknolojimizle yaşam arayışı içinde bırakın galaksileri, diğer yıldız sistemlerine yaklaşmak bile son derece güç.
Bundan dolayı, yaşamı aramak için en mantıklı (bilimsever.com) adım önce kendi güneş sistemimizi araştırmak. Bilim insanları bu arayışa uzun yıllardır devam ediyorlar ve aslında bunca arayışın ardından yaşamı barındırma ihtimali olan bir yer bulmuş olabilirler – Jüpiter’in buzlu ayı Europa .
Pekala neden güneş sistemimizin en ölümcül yıldızının yakınında bulunan ve üzeri buz tabakalarıyla kaplı, ölümcül radyasyona maruz kalan ve yeterli miktarda güneş ışığı almayan bu buz tutmuş ay, yaşamın gelişmesi için en iyi yer olarak kabul ediliyor olabilir?
Başlıklar
Yaşam için gerekli koşullar neledir?
Herhangi bir gezegende yaşamın oluşması için gerekli olan üç ana bileşen vardır;
- Sıvı su
- Karbon, hidrojen, azot gibi elementler.
- bir enerji kaynağı
Elemenler konusunda oldukça zengin olan yıldızlar arasında bu gerekli koşullar içinde sıvı su en önemli ve elde edilmesi en zor olan bileşendir. Bir gök cismi eğer güneşe çok yakınsa, içeriğinde bulunan su buharlaşır. Çok uzaktaysa, su donarak buza formuna geçer. Bu ince çizginin arasında, sıvı suyun bulunduğu ve yaşanabilir bölge veya Goldilocks Bölgesi olarak adlandırılan yaşamı desteklediği mükemmel bir bölge bulunur . Güneş sistemimizde Dünya, Goldilocks bölgesindeki tek gezegendir .
Yaşanabilir bölge aynı zamanda Goldilocks Bölgesi olarak da bilinir. Bu isim, küçük bir kızın bütün eşyalar arasından aşırı olan her şeyi eleyip (çok sıcak ya da soğuk, çok büyük ya da küçük) ortada bulunanı “sadece doğru” olduğu için seçtiği Goldilocks ve Üç Ayı isimli çocuk masalından esinlenilerek seçilmiştir. -Wİkipedia
Bununla birlikte, Europa, -160°C’lik bir yüzey sıcaklığı ile yaşanabilir aralığın çok altındadır, fakat sözde Dünya’nın tüm okyanuslarının toplamından iki kat daha (bilimsever.com) fazla sıvı suya sahiptir!!
Europa
İsmini bir Yunan tanrıçasından alan ve 1610 yılında Galileo Galilei tarafından keşfedilen Europa, Jüpiter’in şu ana kadar keşfedilen 79 uydusundan sadece biridir. Güneş sistemimizdeki altıncı en büyük ay olma özelliğine sahiptir, Dünya’nın sahip olduğu ayın %90’ı büyüklüğündedir. Dünyanın sahip olduğu aydan daha küçük rağmen, büyük miktarda ışığı yansıtan buzlu bir dış kabuğa sahip olması yüzünden beş kat daha parlak gözükmektedir.
Bütün ay, yaklaşık 15-25 km kalınlığında olduğu tahmin edilen buzla kaplıdır. Güneş ışığının Europa’ya ulaşması tahminen 45 dakika sürmektedir ve bu nedenle güneşten aldığı enerji çok zayıftır. Bunun yerine enerjisini Jüpiterden aldığı düşünülmektedir.
Europa’nın demir bir çekirdeğe, kayalık bir mantoya, sıvı su içeren bir okyanus tabakasına ve çizgi adı verilen kahverengimsi çizgilerle kesişen buzlu bir kabuğa sahip olduğu düşünülmektedir. Bilim insanları, buzlu kabuk ile sıcak kayalar arasındaki bu okyanus tabakasının, yaşamın gelişmesi için mükemmel bir koşul sağladığına düşünüyor.
Jüpiter’in Sebep Olduğu Gelgitler
Tıpkı dünyamız ve dünyanın ayı gibi, Europa da gelgit olaylarında Jüpiter ile etkileşimdedir, bu da bizim ayımızda olduğu gibi Europa’nın da aynı tarafının her zaman Jüpiter’e baktığı manasına gelir. Ayrıca, eliptik bir yörüngeye sahiptir. Sonuç olarak, aya etki eden kütle çekim kuvveti değişir; yani, Europa Jüpiter’e ne kadar yakınsa, gelgit şişkinliği o kadar güçlü olur. Bu, gelgit esnemesi adı verilen bir süreçle Europa’nın gerilmesine neden olur .
Dev Jüpiter’in güçlü gelgit hareketi, gelgit enerjisini ısı enerjisine (bilimsever.com) dönüştürerek Europa’yı ısıtır. Basit bir deyişle, Jüpiter’in yerçekimi enerjisi, Europa’nın iç kısmında buzun bir kısmının erimesine yardımcı olabilecek ısı üretir.
Europa’da su birikintileri
Jüpiter’in sebep olduğu gelgit esnemesi ve Europa da olduğu varsayılan sıcak çekirdek, buzlu kabuğun altında sıvı su bulunması için yeterli sıcaklığı sağlıyordur. Bazı bulgular, Europa’nın altında gizli bir okyanus içerdiğini kuvvetle göstermektedir. Tüm bunların yanında Hubble Uzay Teleskobu da Europa üzerinde ki sıcak su gayzerlerini de tespit edebildi.
NASA’nın Galileo uzay aracının görüntüleri, Europa’nın buz tabakalarının , Dünya’nın tektonik plakalarına (hareketlerine neden olan plakalar) benzediğini gösteriyor . Jeologlara göre, levha tektoniği, kabuğun altındaki ısıtılmış sıvının varlığından kaynaklanmaktadır. Dünya’da sıvı magmadır, ancak Europa’da sıvı su olabilir.
Yaşam Olasılığı
Yaşamın oluşması için gereken tüm bileşenlerin Europa da mevcut olduğu göz önüne alındığında, burada yaşamın olma potansiyeli çok yüksek.
Sıvı suyun sıcak kayalık manto ile temas ettiği hidrotermal menfezler ve okyanus tabanı, bazı aşırı yaşam formlarını barındırabilir. Ayrıca, ekstremofillerin buz tabakalarının altında hayatta kaldığı Antarktika gibi, Europa’nın buzlu kabuğunun altında da yaşam olabilir!
Sonuç olarak, Europa yaşam oluşabilmesi için harika bir adaydır. Ancak, “hayat” derken, filmlerde sıklıkla gösterildiği gibi “teknoloji meraklısı uzaylılar”ı kastetmiyoruz. Tek bir hücre keşfetsek bile, bu muazzam bir başarı olur.
Kaynaklar
- https://solarsystem.nasa.gov/moons/jupiter-moons/europa/in-depth/
- https://europa.nasa.gov/
- https://sci.esa.int/web/juice
- https://www.pnas.org/content/98/3/801
- https://www.researchgate.net/publication/233615412_Exploring_Europa’s_Ocean_A_Challenge_for_Marine_Technology_of_this_Century
- https://www.jpl.nasa.gov/missions/galileo
- https://www.nasa.gov/feature/jpl/europas-ocean-may-have-an-earthlike-chemical-balance
