Doğa

Ayçiçeklerinin göremediğimiz renkleri, arıları cezbetmeye ve kuraklığa uyum sağlamaya yardımcı oluyor

UBC’de yayınlanan yeni araştırmaya göre, ayçiçeği yapraklarının onun sadece güzel gözükmesine sebep olmadığı ortaya çıktı. Ayçiçeği bitkisinin çiçeklerinin ultraviyole renkleri sadece arılar gibi tozlayıcıları kendine çekmekle kalmıyor, aynı zamanda bitkinin su kaybını düzenlemesine de yardımcı oluyor.

Bir ayçiçeğinin yoğun şekilde sarı taç yapraklar oluşturması (teknik olarak bu durum “çiçeklenme” olarak adlandırılır)  hemen hemen herkesin şahit olabileceği bir manzaradır, ancak bu manzara içinde insan gözünün göremediği bir takım şey saklıyor: İnsanlar tarafından görülemeyen bir ultraviyole deseni. Arılar dahil çoğu böcek tarafından son derece net bir şekilde görülüyor.

Bitkiler üremek ve dolayısı ile hayatta kalmak için bu desenin, görünürlüklerini artırarak çiçeklerinin çekiciliğini tozlaştırıcılar için arttırdığı uzun zamandır bilinmektedir. Ancak şimdi, UBC araştırmacıları, ayçiçeklerinde UV desenleri üreten aynı moleküllerin aynı zamanda bitkinin kuraklık veya aşırı sıcaklıklar gibi stresler ile başa çıkmasına yardımcı olduğunu keşfettiler.

Bilim insanları; Beklenmedik bir şekilde, kurak iklimlerde yetişen ayçiçeklerinin daha geniş UV aralıklarına sahip çiçeklerinin olduğunu fark etti ve bu çiçeklerin suyu daha verimli bir şekilde tutabildiğini gördü. Bu durum daha geniş UV aralıklarının, bitkilerin kurak ortamlara uyum sağlamasına yardımcı olduğunu gözler önüne seriyor.

UBC’nin biyoçeşitlilik araştırma merkezi botanik bölümünde araştırma görevlisi olan Dr. Marco Todesco ve meslektaşları, 2016 ve 2019 yıllarında üniversitede iki türden yaklaşık 2.000 yabani ayçiçeği yetiştirdiler. Ayçiçeklerinin UV modellerini ölçtüler, bitkilerin genomlarını analiz ettiler ve Kuzey Amerika’nın farklı bölgelerinden gelen yabani ayçiçeklerinin çok farklı  UV’lere sahip olduğunu keşfettiler. Daha büyük aralıklar arılara daha cezbedici geldiği gözlemlendi.

Bilim insanları, Ayçiçeklerinin UV desenlerindeki çeşitliliğinden sorumlu genin HaMYB111 olduğunu buldular. Bu gen, bitkilerin kuraklık veya aşırı sıcaklıklar gibi farklı çevresel stresler altında hayatta kalmasına yardımcı olduğu bilinen UV emici flavonol bileşiklerinin üretimini kontrol ediyor. Bu bileşikler açısından zengin olan Ayçiçeği çeşitleri daha düşük nemli ortamlarda ayçiçeğinin  buharlaşma miktarını azaltarak aşırı su kaybını önler. Bu durumun tam tersinde bu gen; nemli, sıcak ortamlarda daha küçük UV desenlerinin bu buharlaşmayı teşvik etmesini ve bitkinin serin kalmasını, aşırı ısınmamasını sağlıyor.

Dr. Loren Rieseberg “Bu durum, bir çiçek renginin yapmasını beklediğimiz bir şey değil. Bu evrimin karmaşıklığını ve verimliliğini bize gösteriyor – tek bir özellik ile iki sorunu çözmek!”

Tuz Neden Ve Nasıl Sümüklü Böcekler’i Öldürür?

Ayçiçekleri, 2020 yılında kabaca 20 milyar dolarlık bir endüstri olan ayçiçek yağı üretimi de dahil olmak üzere çeşitli amaçlar için yetiştirilmektedir. Dr. Todesco, bu araştırmanın tozlayıcıların nasıl çekileceği ve potansiyel olarak mahsul veriminin nasıl artırılacağı hakkında bizlere ışık tutabileceğini söylüyor. “Bu çalışma, ayçiçeklerinin ve potansiyel olarak diğer endüstri bitkilerinin, kurak iklimlerde nasıl daha iyi uyum sağladığını anlamamıza da yardımcı oluyor.”

Kaynaklar

  • https://news.ubc.ca/2022/01/18/sunflowers-invisible-colours-help-them-attract-bees-and-adapt-to-drought/

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu