Falcon 9, insanların ve herhangi yüklerin Dünya dışına ve yörüngesine güvenilir bir şekilde taşınmasını sağlayan yeniden kullanılabilir bir rokettir. SpaceX tarafından tasarlanmış ve üretilmiştir. Yeniden kullanılabilir olması sebebiyle roketin pahalı parçalarını düşük maliyetli bir şekilde değiştirilmesine olanak sağlıyor. (1) Roket yörüngeye çıkarken iki aşamadan oluşmaktadır. Her iki aşamada da yakıt olarak sıvı oksijen kullanılmaktadır. (2) Uzay tarihi açısından oldukça önemli bir rokettir. Çünkü Ticari Mürettebat Programı (CCP) çerçevesinde insanlı uçuşa uygunluk hakkı alacaktır. Bu hak ile birlikte Uluslararası Uzay İstasyonu’na NASA astronotlarını taşıyabilecektir.
Özellikleri Nelerdir?
Tarihe bakıldığında fırlatma hatalarının genel olarak aşama ayrımları ve motor arızalarından oluşmuştur. Motorun durması arızasında bile güvenli bir şekilde görevini yerine getirebilecek nitelikte bir rokettir. Rokette bulunan mürettebatı güvenli bir şekilde taşıması için tasarlanmıştır. Roketin ilk aşamasında dokuz adet motor bulunmaktadır.
Falcon 9 tüplerinde, lityum ilavesiyle alüminyumdan daha güçlü ve hafif hale getirilmiş bir malzeme olan alüminyum-lityum alaşımından yapılmıştır. Mühendislik olarak bakıldığı zaman hafiflik, maliyet düşüklüğü, performans yüksekliği gibi etmenler oldukça önemlidir. Falcon 9 ise hem göz doyurucu hem de diğer roket türlerine nazaran cep yakmayacak şekilde tasarlanmıştır. Eğer bir şehrin ortasına yerleştirebilseydik 12 katlı bir binadan daha yüksek olacaktı.
Neden “Falcon 9” ?
Adını Star Wars filmlerindeki “Millenium Falcon” dan almaktadır. 9 rakamı ise roketin ilk aşamasında güç veren 9 merlin motorunu ifade etmektedir. (3)
Roketler Nasıl Dik İniş Yapıyor?
Kendi uçuş ve inişlerini, kendi içerisindeki bilgisayarları ve yazılımı ile gerçekleştirmektedir. Bu hassas inişi gerçekleştiren yazılımın algoritmaları 2010 yılında yayımlanan bir makale ile duyurulmuştu. NASA’nın uzaya göndermiş olduğu roketlere kıyasla SpaceX, algoritmaları kullanarak yaklaşık 1000 katı kadar hassasiyetle dikey inişi gerçekleştirmeyi başardı. İlk denemeleri başarısızlıkla (Elon Musk ve çalışanlar tarafından) sonuçlanmıştır. İlk başarılı iniş 2016 yılında gerçekleşti ve 2017 yılından itibaren başarılı iniş sayısı giderek artmaya başladı.
Roketin dik iniş yapabilmesi için aşılması gereken en büyük problemlerden biri konveks optimizasyonuydu. Bu problemin üstesinden gelebilecek bilgisayar algoritmaları geliştirilerek uygun rotalar oluşturuldu. İlk aşamada yan roketler ayrılıp fırlatma rampasının yakınına geri döner. İkinci aşamada ise ana roket de ayrılıp okyanusa iniş yapıyor. Bu iniş manevraları toplamda 6 adımda gerçekleşmektedir. İlk adımda taşıyıcı roket yaklaşık 60 km yükseklikte ayrılıyor. 2.adımda ayrılma sırasında pozisyonu değişen roketin dikey pozisyona getirilmesi sağlanıyor. Bunu sağlamak için ise roketin yanlarında bulunan “soğuk gaz püskürtücüleri” kullanılıyor. 3.adımda roketin 9 motorundan 3’ü tekrar ateşlenip rotadan sapmaması sağlanılıyor. 4.adımda atmosfere girerken merkez motor ateşleniyor. 5.adımda son ateşleme gerçekleştirilerek roketin hızı yavaşlatılıyor. Son adımda ise artık roket dikey olarak iniş yapmayı gerçekleştirmiş oluyor.
